Fazla kalsiyum içeren sular böbreklerde taş yapıyor

Fazla kalsiyum içeren sular böbreklerde taş yapıyor

SSK Okmeydanı Hastanesi, 5. Dahiliye Klinik Şefi İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya Mocan, fazla içilen maden sularının ve kalsiyum içeren sert suların böbreklerde taş yapabildiğine dikkat çekiyor. Musluk sularının kaynatılarak kullanılması aşamasında ise, depodan gelen suların kaynatıldığında bile hasta edebileceğini vurguluyor. Mocan, su tüketimi ve sağlığımızla ilgili soruları yanıtladı...

* Suyun vücudumuz açısından önemi nedir?
Su insan vücudunun, kadınlarda yüzde 50'sini erkeklerde yüzde 60'ını oluşturur. Kadın ve erkek arasındaki bu fark, kadınlarda yağ miktarının biraz daha fazla olmasındandır. Vücut suyunun yarısından fazlası hücre içindedir (yüzde 55-yüzde 75). Yarısından biraz azı da (yüzde 25-yüzde 45) hücre dışındadır. Hücre dışında olan su, damar içinde plazma suyu şeklinde ve doku aralıklarında bulunur. Bu dengenin sağlanması için alınan suyun vücuttan atılan su ile eşit oranda olması gerekir. Eşit olmazsa, vücut suyundaki sodyum miktarı değişir. Vücuttan sıvı kaybı; idrar, bağırsak sistemi, cilt ve solunum yoluyla olur. Terleme yoluyla oluşan su kayıpları vücut ısısını dengede tutmaya yarar.

* Su içmenin vücudun içini temizlediğini söyleyebilir miyiz?
Evet söyleyebiliriz. Böbrek yoluyla vücutta biriken metabolizma artıklarını atmak için idrar şeklinde su kaybı olur. Vücuttan toksinlerin atılması için suya mutlak ihtiyaç vardır. Gıdaların yanması sonucu, insan vücudunda her gün idrar yoluyla atılması gereken solid metabolizma yükü birikir. Bu yükü atmak için vücut dışarıdan su almalıdır. Yeterli su alınmazsa, iç organlarımızın çalışma sistemi bozulur.

* Bir insanın günde tüketmesi gereken su miktarı genelde; bir buçuk- iki litre olarak açıklanıyor. Bu miktar herkes için geçerli mi?
Erişkin bir insanın idrar yoluyla su kaybı günde bir litre civarındadır. Terleme yoluyla kayıp yarım litre civarındadır. Diğer etkenler de göz önünde bulundurulduğunda, normal bir insanın günde bir buçuk-iki litre sıvı alması gerekir. Vücuttan su kaybının arttığı durumlarda alınan sıvı miktarı artırılmalıdır. Çok sıcak havalarda ter yoluyla sıvı kayıplarının arttığı hallerde, ishal, kusma gibi durumlarda daha çok sıvı alınmalı.

* Az su içen insanları ne gibi sağlık sorunları tehdit ediyor?
İlk başta; halsizlik, yorgunluk, kas krampları, susuzluk ortaya çıkar. Vücutta 'dehidratasyon' denilen susuzluk hali ortaya çıkar. Böbreklere yeterli oranda plazma suyu gitmediği için böbrek yetmezliği oluşabilir ve kandaki üre miktarı yükselmeye başlar. Vücut kurur. Cilt ve ağız kuruluğu olur, tansiyon düşer, özellikle ayaktayken baş dönmesi olur. Kalp atışı hızlanır, kalbin kanı pompalaması azalır, beyine yeterli kan gitmediği için baş dönmeleri başlar. Kanda sodyum miktarı artar kanın yoğunluğu artar ve sonucunda damar içi pıhtılaşmaya yatkınlık artar. İdrar yollarında kristaller meydana gelir ve idrar yollarında birikerek tıkanıklığa, idrar yolu iltihaplarına yol açar. Daha ileriki safhalarda ise, idrar miktarında azalma, el ve ayak uçlarında morarma, karın-göğüs ağrısı, son safhada da şuur bulanıklığı görülür.

* Diğer içecekler suyun yerini tutabilir mi?
Mutlaka su içilmesi gerekir. Çünkü, içilen diğer sıvılardan alınan su miktarı yeterli olmayacaktır. Yeterli olsa da, harici sıvılarla birlikte alınacak içecekteki ilave maddelerin vücuda bazen zararı olabilir. Örneğin; su yerine bir buçuk-iki litre çay içen kişide mide problemleri, kansızlık, demir eksikliği, çarpıntı, sinirlilik, uykusuzluk gelişebilir.

* Sağlıklı bir içme suyu nasıl olmalı, neleri içermeli?
Temiz; açıkta beklememiş, tortusuz, mikroplardan arındırılmış olmalıdır. İçeriğinde, nitrit olmamalı, kalsiyum ve sodyum oranları uygun olmalıdır. Kalsiyumdan zengin sular sert sulardır. Bu sular böbrek taşı yapabileceğinden, kalsiyumdan fakir suları seçmek daha uygundur.

* Yurtdışında mineralli su içme alışkanlığı çok yaygın. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz?
Mineralli sular gazlı ve gazsız olarak ikiye ayrılır. Mineral miktarı fazla ve gazlı sular ülkemizde soda olarak satılmaktadır. Soda suları; böbrek taşı olanlarda, mide ülseri olanlarda, böbrek yetmezliği olanlarda sakıncalı olabilir. Sağlıklı insanlarda devamlı soda tüketimi böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.

* Hijyenik olmayan su içildiğinde ne gibi sağlık sorunları ile karşılaşma riski var?
Bu tip sular içildiğinde 'gastroenterit' dediğimiz; karın ağrısı, ishal, ateş, bulantı, kusma ortaya çıkabilir. Tifo gibi salgınlar görülebilir. Sarılık bulaşma riski olabilir. Paraziter hastalıklar, bağırsak kurtları, kolera, koli mikropları, dizanteri, amipli dizanteri, giardia parazitleri pis sulardan bulaşıp hastalık yapabilir.

* Az içilen su kadar, fazla içilen suyun da zararı var mı?
Sağlıklı bir insanda fazla içilen su idrarla tam olarak atıldığından vücutta birikmez. Ama kişinin sağlık problemi varsa, örneğin; böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği varsa, fazla içilen su bu durumlarda zararlı olabilir. Diyalize giren böbrek hastalarına az su içmeleri önerilir. Günde üç litreye kadar içilen suyun sağlıklı bireye bir zararı yoktur. Günde iki-üç litre içilen suyun böbrekleri yorduğu inancı yanlıştır.